André-Marie Ampere (1775-1836) -
wybitny francuski fizyk i matematyk. Urodził się w Lyonie, jednak nie chodził nigdzie
do szkół, był samoukiem. W roku 1809 został profesorem w Ecole Politechnice w Paryżu,
które piastował do roku 1824. W roku 1820 po analizie odkrycia Oersteda - wzajemnego
oddziaływania prądów elektrycznych w dwóch równoległych przewodnikach, w ciągu
tygodnia sformułował prawo dotyczące tego zjawiska określane dzisiaj jego imieniem.
John Logie Baird (1888 -1946)
ukończył studia na University of Glasgow i rozpoczął pracę jako inżynier w jednej z
elektrowni w Glasgow, został jednak zwolniony po odcięciu prądu połowie miasta po
nieudanym eksperymencie z tworzeniem diamentów. W latach dwudziestych Baird rozpoczął
prace badawcze w zakresie telewizji używając mechanicznych dysków Nipkowa, wyniki
przedstawił w 1926 roku. Był wynalazcą telewizji kolorowej i noktowizoru. Od 1929 do
1935 BBC używało mechanicznego systemu Bairda, jednakże pod koniec tego okresu system
ten został zastąpiony systemami elektronicznymi ze względu na ograniczenia, które
niósł ze sobą (do 200 linii na jedną ramkę).
John Bardeen (1908-1991), syn
dziekana Uniwersytetu Medycznego w Wisconsin, otrzymał stopień naukowy w zakresie fizyki
Princeton, nauczał na Uniwersytecie Minnesota. W czasie drugiej wojny światowej
pracował w Laboratoriach Marynarki. Po wojnie rozpoczął pracę w laboratorium Bell
Telephone Labs. nad problemami teoretycznymi fizyki ciała stałego. Badania te
doprowadziły go w roku 1948 do odkrycia tranzystora ostrzowego. Bardeen opuścił Bell
Labs w 1951 i rozpoczął pracę na Uniwersytecie Illinois jako profesor fizyki i
elektrotechniki. W 1956 roku wraz z Shockley'em i Brattain'em otrzymał Nagrodę Nobla za
wynalezienie tranzystora. Drugą Nagrodę Nobla otrzymał w 1972 z Cooper'em i
Schrieffer'em za wyjaśnienie zjawiska nadprzewodnictwa.
Alexander Graham Bell (1847-1922)
był amerykańskim fizykiem i filozofem szkockiego pochodzenia. Pracował nad budową
sondy telefonicznej dla celów chirurgicznych. W 1876 roku wynalazł telefon, a rok
później uzyskał patent na membranę. Podstawowe dzieło - to praca The Mechanism of
Speech dotycząca sposobu zapisywania i odtwarzania mowy.
Jean-Baptiste Biot (1774-1862)
fizyk i astronom francuski, wspólnie z F. Savartem sformułował prawo pól
magnetycznych Biota - Savarta. Zajmował się właściwościami powietrza na
różnych wysokościach (1804, eksperyment balonowy razem z Gay-Lussakiem), zagadnieniami
polaryzacji światła, mechaniką ciał niebieskich i zjawiskami elektromagnetycznymi.
Felix Bloch
(1905-1983), niemiecki fizyk żydowskiego pochodzenia. Opuścił Niemcy po dojściu
Hitlera do władzy i wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, a podczas drugiej wojny
światowej pracował nad projektem Manhattan. Autor wielu prac z zakresu mechaniki i
elektrodynamiki kwantowej, szczególnie w zastosowaniu do fizyki kryształów. Był
współtwórcą rezonansu jądrowego, za który wraz z Purcellem w 1952 roku otrzymał
Nagrodę Nobla.
Ludwig Eduard Boltzmann (1844 -
1906) wybitny fizyk austriacki, profesor uniwersytetów w Wiedniu, Graz, Monachium i
Lipska. Zajmował się termodynamiką, sformułował w 1884 roku prawo promieniowania
ciał o danej temperaturze (prawo Stefana - Boltzmanna) oraz prawo rozkładu
prędkości cząstek gazu doskonałego, podał statystyczną interpretację II zasady
dynamiki. Jego prace spotkały się z wrogością wielu naukowców; zdesperowany i chory,
popełnił samobójstwo.
Walter H. Brattain (1902-1987)
urodzony w Chinach, syn amerykańskiego nauczyciela. Otrzymał tytuł naukowy z Whitman
College, Uniwersytetu Oregon oraz Uniwersytetu Minnesota. W 1929 rozpoczął pracę w Bell
Laboratories, w czasie wojny pracował nad rozwojem krzemowych odbiorników radarowych. Po
zakończeniu wojny pracując w zakładzie fizyki ciał stałych przyłączył się do
grupy fizyków, z którą w 1948 roku wynalazł tranzystor ostrzowy.
(Prince) Louis-Victor de Broglie
(1892-1987) francuski uczony, profesor fizyki teoretycznej w Paryżu (Sorbona), członek
francuskiej Akademii Nauk, współtwórca fizyki kwantowej. W 1924 roku wysunął
hipotezę o falowych właściwościach materii (fale de Broglie'a), za co otrzymał w 1929
roku Nagrodę Nobla. Kopia jego hipotezy trafiła do Einsteina, którego entuzjastyczna
odpowiedź doprowadziła do Schrödinger'a sformułowań odnośnie mechaniki kwantowej.
Charles - Augustin de Coulomb
(1736-1806), fizyk francuski, oficer wojsk inżynieryjnych. Po problemach zdrowotnych
wywołanych przebywaniem wiele lat we francuskich koloniach, zwolniony z wojska, osiadł w
Paryżu. Podczas Rewolucji Francuskiej zmuszony do opuszczenia stolicy, osiadł w majątku
rodzinnym, gdzie zajął się badaniem zjawisk magnetycznych i elektrycznych oraz teorii
maszyn prostych. W 1785 roku sformułował prawo elektrostatyki, nazywane dziś jego
imieniem. Wprowadził pojęcie momentu magnetycznego, odkrył zjawisko ekranowania pola
elektrycznego.
P. A. M. Dirac
(1902-1984) wybitny angielski fizyk - teoretyk, współtwórca mechaniki kwantowej, w
szczególności jej ujęcia dla elektronów (równanie Diraca), przewidział istnienie
pozytonu i wniósł istotny wkład w rozwój elektrodynamiki kwantowej. Był profesorem
uniwersytetów w Cambridge i Oxford oraz członkiem Royal Society. W 1933 otrzymał (wraz
z E. Schrödingerem) Nagrodę Nobla za rozwinięcie mechaniki kwantowej.
Thomas Alva Edison (1847-1931),
genialny wynalazca amerykański, samouk, posiadacz lub współposiadacz 1093 patentów.
Jego wynalazkami są m. in. fonograf (1877), żarówka (1879), kineskop (1891), akumulator
zasadowy Fe - Ni (1910). Udoskonalił również telefon Bella. W 1882 uruchomił
w Nowym Jorku pierwszą elektrownię miejską, założył instytut badawczy (w Meneo
Park), prowadził działalność przemysłową. Zajmował się również badaniami
podstawowymi: w 1883 roku odkrył zjawisko termoemisji elektronów.
Albert Einstein (1879-1955), jeden
z najwybitniejszych fizyków w historii nauki. Urodzony w Niemczech w Ulm w rodzinie
żydowskiej, studiował w Zurychu, a pracę zawodową rozpoczął w Bernie jako urzędnik
bankowy. Po opublikowaniu pierwszych doniosłych prac (o ruchach Browna i korpuskularnej
teorii światła) został w 1909 profesorem uniwersytetu w Zurychu, następnie w Pradze,
później w Pruskiej Akademii Nauk w Berlinie, a od 1933, zmuszony do emigracji po
dojściu Hitlera do władzy, w Institute of Advanced Study, Princeton, USA. Opracował
podstawy kwantowej teorii pola elektromagnetycznego (prawo Einsteina), szczególną (1905)
i ogólną (1916) teorie względności, w 1921 został laureatem Nagrody Nobla za
podstawowe prace teoretyczne dotyczące natury światła. Inicjator projektu Manhattan.
Następnie pracował nad unifikacją teorii oddziaływań grawitacyjnych i
elektromagnetycznych, niestety bez sukcesów. Pomimo wkładu w rozwój korpuskularnej
teorii światła, był przeciwnikiem mechaniki kwantowej, a szczególnie jej tzw.
interpretacji kopenhaskiej (N. Bohr) opartej na pojęciu prawdopodobieństwa. Wg teorii
względności Einsteina przestała istnieć przestrzeń trójwymiarowa, nieskończona,
podobna do olbrzymiego naczynia wypełnionego rzeczami. Podobnie jak czas zaczęła być
rozumiana względnie, jako każdorazowo wyznaczona przez znajdujące się w niej i
poruszające ciała.
Michael Faraday (1791-1867)
urodzony nieopodal Londynu, w rodzinie kowala. Fizyk i chemik, profesor Instytutu
Królewskiego i uniwersytetu w Oxford, członek Royal Society, w młodości asystent
H. B. Davy'ego. Przeprowadził pionierskie prace nad stalami stopowymi i szkłem
optycznym. Twórca prostej metody skraplania gazów, odkrył prawa elektrolizy i
wprowadził nomenklaturę dla opisu tego zjawiska. Odkrył zjawisko samoindukcji
elektromagnetycznej. Skonstruował pierwszy model silnika elektrycznego. Badał
diamagnetyzm i paramagnetyzm.
Philo Taylor Farnsworth
(1906-1971), już jako piętnastoletni student szkoły w Idaho w roku 1922 wynalazł
elektroniczny system telewizyjny, który następnie opisał nauczycielowi chemii. W roku
1922 w wieku lat dziewiętnastu otrzymał poparcie finansowe, dzięki któremu założył
grupę pracującą nad rozwojem telewizji. Do roku 1927 otrzymał pierwsze patenty. Sukces
swój ogłosił w roku 1928, a sześć lat później odbył się pierwszy publiczny pokaz.
W roku 1936 jego studio nadawało programy telewizyjne do około pięćdziesięciu
odbiorników.
Enrico Fermi (1901-1954), wybitny
włoski fizyk teoretyk, profesor uniwersytetów w Rzymie, Nowym Jorku i Chicago.
Zaprojektował pierwszy reaktor jądrowy (CP-1), był jedną z czołowych postaci projektu
Manhattan, kierując w latach 1942 - 47 prace nad produkcją bomby atomowej. Podał
teorię rozpadu beta (1934), opracował statystykę cząstek o spinie połówkowym, w 1938
otrzymał Nagrodę Nobla za badanie sztucznych ciał promieniotwórczych (jako pierwszy
wytworzył sztuczne radioizotopy).
George Francis FitzGerald
(1851-1901), profesor Trinity College, Dublin, był pierwszą postacią, która
sugerowała, iż oscylacje prądu elektrycznego mogą wytwarzać fale radiowe. W roku 1892
FitzGerald zasugerował, iż wynik eksperymentu Michelsona - Morley'a może zostać
wytłumaczony poprzez występowanie skrócenia ciał w kierunku ich ruchu.
Joseph Fourier (1768-1830),
matematyk, fizyk i polityk francuski (napoleoński gubernator Dolnego Egiptu i prefekt
departamentu Isere). Był prekursorem fizyki matematycznej. Opracował teorię
przewodnictwa cieplnego oraz metodę rozkładu funkcji na szeregi trygonometryczne (tzw.
analiza fourierowska lub rozkład na szereg Fouriera; transformata Fouriera).
Benjamin Franklin (1706-1790),
uczony, filozof i polityk amerykański. Rozpoczął swą działalność publiczną
zakładając w Filadelfii klub literacko - naukowy Junto. Na zjeździe w Albany w 1754
przedstawił swój program zjednoczenia kolonii angielskich, który odrzucono. W 1775, po
wybuchu wojny skierowanej przeciwko brytyjskiej dominacji, Franklin obok Waszyngtona był
jednym z głównych organizatorów armii i państwa amerykańskiego. W 1776 oddelegowany
przez Kongres do Francji, doprowadził do podpisania traktatu sojuszniczego. Uczestniczył
w podpisywaniu traktatu pokojowego z Wielką Brytanią w 1783 w Wersalu. Jeden z autorów
konstytucji Stanów Zjednoczonych. Jako wyznawca abolicjonizmu, założył w 1775
Towarzystwo za Zniesieniem Niewolnictwa. Od 1748 pracował nad badaniem zjawiska
elektryczności, wprowadzając pojęcie elektryczności dodatniej i ujemnej. Badał
zjawisko wyładowań atmosferycznych, skonstruował pierwszy piorunochron (1752). Autor
licznych opracowań naukowych.
Augustin-Jean Fresnel (1788-1827),
fizyk i inżynier francuski, członek Francuskiej Akademii Nauk i Royal Society. Podał
wyjaśnienie zjawiska dyfrakcji (strefy Fresnela), był czołowym twórcą falowej teorii
światła, odkrył i wyjaśnił zjawisko polaryzacji kołowej i eliptycznej światła,
badał polaryzację przy odbiciu od dielektryków, zjawisko dwójłomności kryształów,
przeprowadził badania nad wpływem ruchu Ziemi na zjawiska optyczne, co stało się
podstawą elektrodynamiki poruszających się ciał i szczególnej teorii względności.
Luigi Galvani (1737-1798), anatom
i fizjolog włoski, profesor uniwersytetu w Bolonii. Badał zjawiska elektryczne w
tkankach zwierzęcych, wykonał doświadczenie z wrażliwością na pobudzenie prądem i
na obecność elektryczności zwierzęcej (elektryczne narządy). Galvani zajmował się
także chirurgią i położnictwem.
Karl Friedrich Gauss (1777-1855),
matematyk niemiecki, jeden z najwybitniejszych matematyków w dziejach świata, zajmował
się ponadto fizyką teoretyczną, geodezją i astronomią sferyczną, od 1807 do śmierci
był profesorem matematyki w Getyndze i dyrektorem tamtejszego obserwatorium
astronomicznego. Pierwsze prace Gaussa dotyczyły teorii liczb i algebry, następne
dzieła dotyczyły teorii rachunku różniczkowego i całkowego, teorii szeregów, metod
pomiarów geodezyjnych, statystyki matematycznej, geometrii sferycznej oraz geometrii
nieeuklidesowych.
George Green (1793-1841),
angielski matematyk i fizyk teoretyk, zajmował się zagadnieniami związanymi z teorią
równań różniczkowych, w szczególności problemem warunków brzegowych oraz rachunkiem
całkowym. Podał ogólne związki między całkami krzywoliniowymi oraz powierzchniowymi
a całkami objętościowymi (tzw. wzory całkowe Greena). Badał odbicie i załamanie
światła w ośrodkach krystalicznych, wyprowadził podstawowe równania teorii
sprężystości, wprowadził pojęcie potencjału pola.
Oliver Heaviside (1850-1925),
pracował jako telegrafista, jednakże postępująca głuchota zmusiła go do zmiany
profesji i rozpoczęciu badań nad elektrycznością. Stał się ekscentrycznym dziwakiem,
przyjaźniącym się jedynie z FitzGeraldem i korespondencyjnie z Hertzem. Główne prace
Heaviside'a dotyczyły elektromagnetyzmu, m. in. rozwinął teorię pola
elektromagnetycznego J. C. Maxwella. W 1902 roku wysunął hipotezę istnienia w
atmosferze na wysokości 100 - 200 km bardzo silnie zjonizowanej warstwy. Ponadto
rozwinął i zastosował rachunek wektorowy i operatorowy.
Joseph Henry (1799-1878),
amerykański fizyk, profesor uniwersytetu w Princeton. Niezależnie od Faraday'a (rok
przed nim) zaobserwował indukcję i samoindukcję elektromagnetyczną. W 1829 roku
skonstruował silnik elektryczny. Był powszechnie krytykowany za fakt, iż nie
opublikował swoich odkryć, wskutek czego stracił status odkrywcy.
Heinrich Rudolf Hertz (1847-1894),
wybitny fizyk niemiecki, profesor politechniki w Karlsruhe i uniwersytetu w Bonn. Był
odkrywcą fal elektromagnetycznych (jako pierwszy nadał i odebrał fale radiowe), efektu
fotoelektrycznego zewnętrznego, pionier radiokomunikacji. Interesował się również
mechaniką teoretyczną (m. in. sformułował zasadę najmniejszej krzywizny,
równoważną zasadzie Gaussa, będącą uogólnieniem prawa bezwładności Galileusza).
James Prescott Joule (1818-1889),
fizyk brytyjski, członek Royal Society, badacz zjawisk termodynamicznych i
elektrodynamicznych (prawo Joule'a - Lenza, zjawisko
Joule'a - Thomsona), sformułował zasadę zachowania energii uwzględniającą
zjawiska cieplne i elektryczne, wyznaczył mechaniczny równoważnik ciepła, tj.
współczynnik liczbowy pomiędzy jednostkami mechanicznymi i cieplnymi.
Gustav Robert Kirchhoff (1824-1887),
wybitny niemiecki fizyk, członek Berlińskiej, Petersburskiej i Paryskiej Akademii Nauk,
profesor fizyki we Wrocławiu (1850 - 54), Heidelburgu (1854 - 75), badacz zjawisk
elektrycznych (prawa Kirchhoffa) oraz ich związków ze zjawiskami mechanicznymi
(elektrostrykcja, magnetostrykcja). Był również autorem prac z dziedzin optyki i
ciepła (prawo promieniowania Kirchhoffa), opracował wraz z R. W. Bunsenem
metodę analizy spektralnej (spektroskopia).
Pierre-Simon Laplace (1749-1827),
wybitny matematyk, fizyk i astronom francuski, profesor Akademii Wojskowej w Paryżu (od
1772), członek Akademii Nauk (od 1785), dyrektor Urzędu Miar i Wag w Paryżu (po 1790),
w 1799 piastował urząd ministra spraw wewnętrznych, w 1803 był wiceprzewodniczącym
Senatu Francji, w 1817 otrzymał tytuł markiza i para Francji. Był twórcą
współczesnego ujęcia rachunku prawdopodobieństwa, autorem prac z dziedziny rachunku
różniczkowego, operatorowego (laplasjan) i teorii wyznaczników, opracował teorię
funkcji kulistych, rozwinął klasyczną mechanikę nieba, zaproponował model powstania
Układu Słonecznego, sformułował teorię kapilarności, zajmował się teorią
powszechnego ciążenia, podał metodę wyznaczania prędkości dźwięku w powietrzu.
Heinrich F.E. Lenz (1804-1865),
urodzony w starym akademickim mieście w Estonii, Tartu (wówczas w Rosji), został
profesorem na uniwersytecie w St. Petersburgu kontynuując eksperymenty rozpoczęte przez
Faraday'a. Został zapamiętany jako twórca prawa noszącego obecnie jego imię - zasady
zachowania energii. Jego wczesne lata życia nie są znane, podaje się, iż początkowo
uczęszczał do seminarium.
Hendrik Antoon Lorentz
(1853-1928), wybitny fizyk holenderski, profesor uniwersytetu w Leiden, dyrektor Instytutu
Teylera w Haarlemie, laureat Nagrody Nobla w 1902 (wraz z P. Zeemanem) za badanie
wpływu magnetyzmu na promieniowanie elektromagnetyczne. Badał także zjawiska
przewodnictwa cieplnego i elektrycznego. W latach 1892 - 93 rozwinął koncepcję efektu
relatywistycznego polegającego na skracaniu się długości poruszających się
przedmiotów (skrócenie Lorentza - Fitzgeralda).
Guglielmo Marconi (1874-1937),
włoski elektrotechnik i wynalazca. W roku 1896 jako dwudziestolatek skonstruował radio i
pozostał liderem radiotelegrafii przez kolejne cztery dekady. Rozpoczął nawiązywanie
łączności radiowej (w 1899 przez kanał La Manche). Wielki sukces odniósł w 1901
roku, gdy przesłał transmisję radiową przez Ocean Atlantycki. Uhonorowany w 1909 roku
wraz z K. F. Braunem Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki.
James Clerk Maxwell (1831-1879),
wybitny fizyk szkocki, profesor uniwersytetu w Aberdeen (1856 - 60), Kings College w
Londynie (1860 - 65) i Cambridge (po 1871), organizator i pierwszy dyrektor Cavendish
Laboratory w Cambridge. Był autorem wybitnych prac teoretycznych dotyczących podstaw
elektrodynamiki klasycznej (równania Maxwella - 1864), kinetycznej teorii gazów
(rozkład Maxwella - Boltzmanna - 1860), optyki i teorii barw oraz stabilności
grawitacyjnej pierścieni Saturna (1859).
Albert Abraham Michelson
(1852-1931), fizyk amerykański niemieckiego pochodzenia. Za konstrukcję precyzyjnych
przyrządów optycznych (interferometr Michelsona), badanie widm promieniowania
świetlnego i dokładne pomiary metrologiczne otrzymał w 1907 roku Nagrodę Nobla. W roku
1878 Michelson rozpoczął prace nad pasją swojego życia - pomiarem prędkości
światła.
Edward Williams Morley
(1838-1923), fizyk amerykański, wraz z A. A. Michelsonem przeprowadził
eksperyment wykazujący stałość prędkości światła w różnych punktach odniesienia
(doświadczenie Michelsona - Morley'a).
Samuel F.B. Morse (1791-1872), syn
czcigodnego pastora, został malarzem i wynalazcą. W latach 1837 - 1840
skonstruował telegraf elektromagnetyczny i opracował dlań specjalny alfabet
telegraficzny złożony z kombinacji kropek i kresek. Został profesorem sztuki, obecnie
jego obrazy posiadają ogromną wartość.
Russell Shoemaker Ohl (1898-1987)
określa się go jako "zapomniany człowiek" wynalezienia tranzystora. Ohl
studiował elektrochemię na uniwersytecie w Penn. W 1940 roku, podczas badań nad
wykorzystaniem kryształów krzemu do radaru, przyłączył się do grupy chemików w Bell
pracujących nad uzyskaniem czystego krzemu. Ohl wynalazł pierwszy fotodetektor krzemowy
oraz złącze p - n, które zostało następnie zademonstrowane Brattainowi.
Georg Simon Ohm (1789-1854) fizyk
niemiecki, profesor politechniki w Norymberdze (1833-1849) i uniwersytetu w Monachium (po
1849). Autor prac z dziedziny akustyki i badań nad elektrycznością. Sformułował
(1826) i udowodnił prawo opisujące związek pomiędzy natężeniem (natężenie prądu
elektrycznego) a napięciem prądu elektrycznego (Ohma prawo). Badając zależność oporu
(oporność elektryczna) od formy geometrycznej przewodnika udowodnił istnienie
oporności właściwej. Wykazał (1842), że ucho ludzkie dokonuje analizy harmonicznej
dźwięku.
Hans Christian Orsted (1777-1851),
fizyk i lekarz duński, profesor uniwersytetu w Kopenhadze od 1806. Prowadził pionierskie
prace nad zjawiskami elektrycznymi i magnetycznymi, stwierdził (1813) tożsamość sił
elektrycznych i chemicznych, odkrył (1820) powstawanie pola magnetycznego przy
przepływie prądu elektrycznego. Wynalazł piezometr i metodę otrzymywania glinu
metalicznego (glin). Od jego nazwiska pochodzi nazwa jednostki natężenia pola
magnetycznego (ersted).
(Sir) Rudolph Peierls (1907-1995),
syn żydowskiego przedsiębiorcy, urodzony i wychowany w Niemczech, po dojściu Hitlera do
władzy uciekł do Wielkiej Brytanii. Został profesorem fizyki początkowo w Birmingham,
następnie w Oxfordzie. W roku 1929 Peierls rozważał teorię dodatnich ładunków,
elektronów i "dziur" do wyjaśnienia termicznego i elektrycznego przewodnictwa
półprzewodników. W roku 1940, Peierls i Frisch powiadomili brytyjski rząd o
możliwości produkcji bomby atomowej. Z tego powodu oraz ze względu na niemieckie
pochodzenie, Peierls został wysłany do Los Alamos.
Max Karl Ernst Ludwig Planck
(1858-1947), wybitny fizyk niemiecki, profesor uniwersytetów w Kolonii (1880-1889) i
Berlinie (od 1889), członek berlińskiej AN (1894). Prezes Towarzystwa Rozwoju Nauk im.
Cesarza Wilhelma (1930-1937), autor prac z dziedziny termodynamiki (autor termodynamicznej
teorii roztworów) i promieniowania termicznego (prawo promieniowania Plancka). W 1900
odkrył istnienie nie znanej dotąd fundamentalnej stałej przyrody (stała Plancka), za
co w 1918 otrzymał Nagrodę Nobla. Wprowadził pojęcie kwantów energii, które stało
się początkiem rozwoju fizyki kwantowej. W pracach filozoficznych i referatach odnosił
się krytycznie do neopozytywizmu, stał na stanowisku metodologicznego empiryzmu.
Opowiadał się za determinizmem we Wszechświecie. Sukcesy zawodowe Plancka przeplatane
były tragediami rodzinnymi: jego jeden syn zginął w pierwszej wojnie światowej, dwie
córki zmarły w wieku dziecięcym, a drugi z synów, wplątany w spisek przeciw
Hitlerowi, został zamordowany przez Gestapo w 1945 roku. W Polsce wydano prace wybrane
Plancka: Jedność fizycznego obrazu świata (1970).
Siméon - Denis Poisson (1781-1849),
mechanik teoretyk, matematyk i fizyk francuski, członek AN w Paryżu (od 1812) i
Petersburskiej AN (od 1826), profesor École Polytechnique (1806-1809) i Sorbony (od
1809), przyjaciel Laplace'a i Lagrange'ego. Autor prac z dziedziny fizyki matematycznej,
teorii równań różniczkowych, statystyki, rachunku wariacyjnego i teorii szeregów
Fouriera. Analizował teoretyczną stabilność grawitacyjną Układu Słonecznego,
prowadził prace w dziedzinie hydrodynamiki, elektromagnetyzmu (elektromagnetyczne
oddziaływanie), teorii sprężystości i balistyki, podał równanie adiabaty.
Aleksandr Stepanovich Popov
(1859-1906) uchodzi w Rosji za wynalazcę radia. Popow był synem popa i początkowo
zamierzał kontynuować pracę ojca, jednakże jego zainteresowanie nauką i techniką
sprawiły, iż zmienił plany. Został instruktorem w rosyjskiej szkole torpedowej
Marynarki Wojennej. Bazując na pracach Hertza, w 1895 roku skonstruował aparat zdolny do
rejestracji sygnałów wywołanych błyskawicami, co sugerowało, iż mógłby zostać
użyty do odbioru sygnałów wywołanych sztucznie. W roku 1896 po raz pierwszy
zademonstrował transmisję radiową pomiędzy różnymi częściami Petersburga.
John Henry Poynting (1852-1914),
fizyk angielski, profesor uniwersytetu w Birmingham, członek Royal Society (od 1905).
Zajmował się oddziaływaniem mechanicznym promieniowania z materią (ciśnienie
światła, Poyntinga - Robertsona efekt), uściślił wartość stałej grawitacji,
wyznaczył średnią gęstość Ziemi. Podał wzór na gęstość strumienia energii
przenoszonej przez pole elektromagnetyczne (wektor Poyntinga). W latach 1884 - 85
opublikował wyniki prac, na podstawie których przepływ energii można było zapisać za
pomocą pól elektrycznego i magnetycznego.
Joseph Priestley (1733-1804),
angielski chemik, historyk, filozof, pastor i teolog kalwiński, członek Royal Society
(od 1766), Petersburskiej AN (od 1780), francuskiej AN (1784), honorowy doktor praw
uniwersytetu w Edynburgu. Odkrył tlen, amoniak, chlorowodór, kwas siarkawy, tlenek
azotu, tlenek i dwutlenek węgla (odkrył wodę sodową, badał przyswajanie dwutlenku
węgla przez rośliny), gaz wodny. Prowadził badania jakościowe także nad innymi
substancjami: dwutlenkiem siarki oraz związkami rtęci. Dokonał katalitycznego rozkładu
etanolu na wodę i etylen. Był zwolennikiem teorii flogistonu. Opublikował prace na
temat wychowania, historii, religii, polityki, elektryczności.
Erwin Schrödinger (1887-1961),
wybitny austriacki fizyk teoretyk. W 1933 roku, po dyskryminacji przez Nazistów opuścił
Niemcy, następnie przez Austrię znalazł schronienie w Watykanie, a następnie
wyemigrował do Irlandii. Profesor m.in. politechniki w Stuttgarcie (od 1920) i w Zurychu
(1921-1927) oraz uniwersytetów w Berlinie (1927-1933), Oxfordzie (1933-1935), Grazu
(1936-1938), a także Institute for Advance Studies w Dublinie (1940-1955). Sformułował
równanie falowe opisujące nierelatywistyczną cząstkę (równanie Schrödingera), był
też autorem jednego ze sformułowań mechaniki kwantowej (obraz Schrödingera), za co
otrzymał w 1933 Nagrodę Nobla (obok P.A.M. Diraca).
William Bradford Shockley
(1910-1989), fizyk amerykański urodzony w Londynie. Długoletni (1932-1955) pracownik
Bell Telephone Laboratories, później m.in. profesor Kalifornijskiego Instytutu
Technologicznego w Pasadenie. Wiceprzewodniczący Grupy Rozwoju Broni w Departamencie
Obrony USA. Założyciel i prezes Shockley Semiconductor Laboratory. Członek Narodowej
Akademii Nauk w Waszyngtonie (od 1951). Autor prac dotyczących własności magnetycznych
i półprzewodnikowych ciał stałych. W 1949 wraz z J. Bardeenem i W.H. Brattainem
wynalazł tranzystor, za co wszyscy trzej otrzymali w 1956 Nagrodę Nobla. Kilka tygodni
po tym odkryciu Shockley wynalazł tranzystor złączowy.
Ernst Werner von Siemens
(1816-1892), niemiecki pionier przemysłu elektrotechnicznego, brat F. i W. Siemensów. W
wieku lat siedemnastu przyłączył się do artylerii pruskiej w celu zdobycia wiedzy
inżynieryjnej, której rodzina nie mogła mu zapewnić. Budowniczy linii telegraficznych.
W 1866 wynalazł samowzbudną prądnicę prądu stałego. W 1879 zbudował pierwszy
elektrowóz i linię kolei elektrycznej.
Charles Proteus Steinmetz (1865-1923)
przybył i roku 1889 do Stanów Zjednoczonych po politycznej ucieczce z Niemiec. Z powodu
deformacji ciała (garb) miał duże problemy z uzyskaniem pozwolenia na wjazd do kraju.
Jego praca i badania w firmie General Electric w zakresie obwodów prądu zmiennego i
wysokich napięć na przełomie wieków stały się podstawą dla dalszych odkryć.
George Gabriel Stokes (1819-1903),
fizyk i matematyk brytyjski. Profesor uniwersytetu w Cambridge (od 1849), członek Royal
Society (od 1851). Autor znaczących prac z dziedziny fizyki matematycznej (twierdzenie
Stokesa, analiza wektorowa), hydrodynamiki (prawo Stokesa) i optyki (reguła Stokesa).
John William Strutt (Lord Rayleigh)
(1842-1919), fizyk angielski, profesor uniwersytetu w Cambridge (od 1879), członek Royal
Society (od 1873). Autor prac z dziedziny optyki i teorii fal. Określił związek
prędkości fazowej z prędkością grupową, opisał molekularne rozpraszanie światła,
sformułował przybliżone prawo promieniowania ciała doskonale czarnego
(Rayleigha - Jeansa prawo promieniowania), zmierzył rozmiary niektórych
cząsteczek, wraz z W. Ramsayem odkrył argon (1894). Laureat Nagrody Nobla w 1904.
Nikola Tesla (1856-1943),
chorwacki elektryk, naturalizowany w USA, gdzie przebył w 1884 z
Austro - Węgier. Pionier radiotelekomunikacji, wynalazca transformatora
wysokiej częstości, konstruktor elektrycznego silnika bezszczotkowego. W 1895 zbudował
elektrownię wodną napędzaną przez wodospad Niagara. W ciągu swojego życia uzyskał
ponad 700 patentów.
William Thomson (Lord Kelvin),
urodzony w Belfaście wybitny fizyk i wynalazca brytyjski, profesor uniwersytetu w
Glasgow, członek Royal Society, uhonorowany tytułem lorda (1892), autor prac z dziedziny
termodynamiki. Syn profesora, wstąpił na uniwersytet w wieku lat dziesięciu, w wieku
lat szesnastu opublikował pierwsze prace. Zajmował się szczególnie metodami
otrzymywania niskich temperatur i skraplania gazów (zjawisko Joule'a - Thomsona,
równanie Kelvina), sformułował zasadę zachowania energii i (niezależnie od E.
Clausiusa) II zasadę termodynamiki, zaproponował skalę bezwzględną temperatury
(Kelvina skala temperatury). Zajmował się też drganiami elektrycznymi, szczególnie w
związku z samoindukcją, oraz zjawiskami promieniotwórczymi, np. promieniowaniem
kanalikowym.
Alessandro Giuseppe Antonio Anastasio Volta
(1745-1827), fizyk włoski. Profesor na uniwersytetach w Como i Padwie. Pionier badań nad
elektrycznością: wynalazł elektrofor (1775), kondensator (1782) i ogniwo złożone z
elektrod srebrnej i cynkowej oraz wody morskiej jako elektrolitu (tzw. ogniwo Volty,
1800). Badał wpływ elektryczności na organizmy żywe. Odkrył też gaz błotny, czyli
metan (1776) i oznaczył jego wartość opałową.
Wilhelm Eduard Weber (1804-1891),
fizyk niemiecki. Profesor uniwersytetów w Getyndze (1831-1843) i Lipsku (1843-1849),
dyrektor Obserwatorium Astronomicznego w Getyndze (od 1849). Badacz zjawisk magnetycznych
i magnetyzmu Ziemi. Wraz z C.F. Gaussem skonstruował telegraf elektromagnetyczny
(1833). Sformułował prawo wzajemnego oddziaływania poruszających się ładunków
elektrycznych (1846). Prowadził prace nad wprowadzeniem spójnego systemu jednostek
elektrycznych i magnetycznych. Autor (również z C.F. Gaussem) sześciotomowego dzieła
Resultate aus der Beobachtung des Magnetische Vereins (1837-1843). Publikował też m.in.
wspólnie ze swymi braćmi: Edwardem (1806-1871) i Ernstem Heinrichem (1795-1878)
Weberami. Od jego nazwiska pochodzi nazwa jednostki weber.
George Westinghouse (1846-1914),
amerykański wynalazca i przemysłowiec. W 1867 opatentował kolejowy hamulec
pneumatyczny, w 1887 - transformator elektryczny, a w 1890 - produkcję taśmową
(niesłusznie przypisywaną Fordowi).
Vladimir Kosma Zworykin
(1889-1982), wynalazca rosyjski, studiował w Rosji i Francji. Po zakończeniu pierwszej
wojny światowej wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie początkowo znalazł pracę
w firmie Westinghouse Electric Corporation, gdzie w roku 1923 opatentował ikonoskop.
Jednakże, dopiero sześć lat później firma RCA zaproponowała mu kontynuację badań.
Ikonoskop okazał się protoplastą kineskopu używanego w telewizorach.
